Niestrawność jelitowa

Uczucie niestrawności należy do jednych z najpowszechniejszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Praktycznie każdy przynajmniej raz w życiu miał do czynienia z tego rodzaju problemem, który najczęściej ustępował i nie prowadził do dalszego pogorszenia samopoczucia. Wzdęcia, odbijanie się, uczucie pełności, nudności i bóle brzucha to najczęstsze dolegliwości związane z przypadłością, jaką jest niestrawność jelitowa.

Najczęstsze przyczyny niestrawności jelitowej

Dokładne ustalenie przyczyn niestrawności na ogół bywa ciężkie i znacznym problemem może być odnalezienie właściwego punktu wyjścia nieprzyjemnych dolegliwości. Niemniej jednak najczęstsze konotacje dotyczą rodzaju spożytego uprzednio posiłku oraz dodatkowych uwarunkowań.

Do najczęstszych typów niestrawności należy zaliczyć:

• niestrawność żołądkową,
• niestrawność wątrobowo-trzustkową,
• niestrawność jelitową,

Istnieje również względne pojęcie niestrawności mieszanej, wynikającej z zaburzenia funkcji kilku różnych elementów układu pokarmowego.

Przedmiotem poniższego rozważania będą niestrawności jelitowe, które należą do stosunkowo częstych i związane są bardzo często z określonym typem pokarmów, zaburzeniami metabolizmu i trawienia substancji pokarmowych oraz specyficznymi uwarunkowaniami, stricte zależnymi od typowych jednostek chorobowych w obrębie przewodu pokarmowego.

Przyczyny wystąpienia niestrawności jelit

Klasycznie opisywana niestrawność jelitowa ma swoje źródło w określonym typie pokarmu. Najczęściej dotyczy pokarmów tłustych i ciężkostrawnych: grzyby, rośliny strączkowe, duszone warzywa, nadmiar pieczywa. Pośrednio wynika ona z niedomagania przewodu pokarmowego w zakresie produkcji i wydzielania żółci, za co bezpośrednio odpowiada wątroba. Może ona także być uwarunkowana niedostateczną produkcją i zredukowaną efektywnością działania enzymów trawiennych. Zaburzenia te mogą również pochodzić od spożycia zbyt dużych ilości pokarmu, zwłaszcza gdy z perystaltyka z jakichkolwiek przyczyn jest spowolniona.

Niestrawność jelit może być również dodatkowym symptomem infekcji pokarmowych. Delikatniejsze, głównie związane z brakiem higieny rąk zaburzenia funkcjonalne przewodu pokarmowego wynikają z zakażenia: adenowirusami, rotawirusami, wirusem grypy, wirusem paragrypy etc. W zależności od rodziny wirusów, aktualnej odporności oraz dodatkowych uwarunkowań niestrawność przejść może w pełen zespół objawowy połączony z gorączką, wymiotami oraz biegunką.

Podobnie jest w przypadku infekcji bakteryjnych, tutaj jednak niestrawność i zgaga nie są jedynymi dominującymi symptomami. Na infekcje o tej etiologii składają się również objawy chorobowe o znacznie większym nasileniu, uciążliwości i dłuższym okresie trwania. Szybsze i nasilone objawy nieżytowe połączone z objawami stricte infekcyjnymi świadczyć mogą o intoksykacji toksyną gronkowcową i jakąkolwiek inną.

Nietolerancje pokarmowe, a objawy nieżytowe

Coraz większą uwagę zwraca się na gluten, jako źródło potencjalnych niestrawności. Gliadyna, zawarta w pszenicy może indukować odpowiedź komórkową limfocytów T, dzieje się to jednak na ogół w przypadku pacjentów z genetycznie uwarunkowaną nietolerancją glutenu – celiakią, która często połączona jest z ostrym zapaleniem jelit. Nietolerancje niezwiązane z celiakią są stale badane, niemniej jednak dla ogółu populacji nie ma wskazań do ograniczania glutenu z punktu widzenia prewencji niestrawności jelitowych.

O wiele poważniejszym problemem dla ogółu populacji okazuje się nietolerancja laktozy. Dla niej wysoce specyficzną cechą występowania są objawy nieżytowe, głównie wzdęcia, nadmierne oddawanie gazów, luźniejsze stolce i bóle brzucha. Nietolerancje na laktozę rozwijają się wraz z wiekiem i wynikają z ograniczenia produkcji laktazy – enzymu odpowiedzialnego za rozkład dwucukru, którym jest laktoza.

Klasycznie, niestrawność i zgaga są również związane bardzo często z nietolerancjami alergicznymi, zaburzeniami perystaltyki jelit, stosowaniem leków, nadużywaniem alkoholu i wieloma innymi czynnikami przekładającymi się na aktywność perystaltyczną i trawienną jelit.