Niestrawność po alkoholu

W Polsce funkcjonuje powszechne przekonanie, że odrobina wysokoprocentowego alkoholu do posiłku niweluje uczucie dyskomfortu trawiennego, niestrawności oraz przyczynia się do poprawy apetytu. Ciężko jest więc przekonywać ludzi, iż niestrawność po alkoholu naprawdę istnieje i jest związana stricte ze spożywaniem i nierzadkim nadużywaniem napojów alkoholowych. Jakie są przyczyny takiego stanu rzeczy i jak można się z nimi skutecznie uporać?

Wpływ alkoholu na pracę przewodu pokarmowego

Alkohol alkoholowi nierówny – o ile spożywanie niewielkich ilości czerwonego wina do posiłku okazuje się elementem poprawiającym komfort trawienny, o tyle nadużywanie alkoholu i stosowanie napojów wyskokowych, uważa się za istotny przyczynek dla rozwoju zaburzeń funkcjonalnych ze strony jelit, żołądka, wątroby i trzustki.

Alkohol wykazuje działanie:

• podrażniające,
• utleniające,
• denaturujące białka,
• ograniczające aktywność enzymów trawiennych.

Powszechnie znany jest wpływ alkoholu na funkcjonowanie wątroby. Ten narząd za sprawą enzymów: dehydrogenazy alkoholowej oraz układu MEOS odpowiedzialny jest za detoksykację i eliminację alkoholu z ustroju. Wątrobę ludzie mają jednak nie dla spożywania alkoholu, a dla wielu innych, znacznie bardziej zaawansowanych i potrzebnych funkcji. Etanol stanowi swoiste obciążenie dla wątroby, nie pozwalając na efektywne produkowanie żółci, metabolizowanie cholesterolu (lipoprotein) i inne istotne z punktu widzenia funkcjonalnego działania, jak choćby produkcję czynników prokinetycznych (zwiększających perystaltykę).

Alkohol spożywany w nadmiernych ilościach w połączeniu z ciężkostrawną, tłustą dietą prowadzi do galopującego stłuszczenia wątroby. Uszkodzenie po alkoholu ogranicza funkcje zarówno metabolizmu alkoholu, jak i poprawnego trawienia pokarmu. Niestrawność po piciu alkoholu wynikająca z ograniczenia pracy wątroby związana jest z: uszkodzeniem komórek wątroby, zmniejszeniem produkcji żółci i zaburzeniem jej wydzielania.

Niemniej jednak wątroba i pęcherzyk żółciowy to nie jedyne istotne związane z trawieniem składowe. Wpływ etanolu jest znany szczególnie dobrze w kontekście niestrawności żołądkowych. Alkohol w nadmiernych ilościach dawać może objawy żołądkowe, wynikające najczęściej z zatrucia. Oprócz tego spotkać się można ze wpływem alkoholu bezpośrednio na żołądek: podrażniania, zaburzenie syntezy śluzu przez komórki kubkowe oraz nadżerki w obrębie błon śluzowych.

Są to elementy wyjściowe dla choroby wrzodowej, której cechą oprócz klasycznych, subiektywnych odczuć jak niestrawność po wypiciu alkoholu mogą być: bóle spoczynkowe i głodowe, zaburzenia elektrolitowe i niedoborowe (witaminy z grupy B, żelazo).

Trzustka i reszta organów

Sam żołądek dotykany przez działanie alkoholu nie jest jednak tak poważnym stanem, jak przewlekłe narażenie na działanie alkoholu na trzustkę. Niestety, ale patologie w obrębie funkcjonowania wątroby przekładają się na wzrost ryzyka stłuszczenia miąższu trzustki i rozwoju ostrych i przewlekłych stanów zapalnych. Te ostre, mogą stać się bezpośrednią przyczyną zgonu. Przewlekłe zapalenie trzustki często się wiąże z bólami o różnym nasileniu oraz uczuciem ciągłej niestrawności.

Jak z tym walczyć?

Przede wszystkim – spożywać racjonalnie alkohol. Na pewno normy WHO powinny być wystarczające dla zapewnienia sobie bezpiecznego spożycia alkoholu. Nie zaleca się również łączenia alkoholu z tłustymi pokarmami, przyprawami, lekami oraz korzystania z wysokoprocentowych napojów alkoholowych, które mogą wykazywać niesłychanie niekorzystne działanie na śluzówkę żołądka, przekładając się jednocześnie na wzrost ryzyka raka żołądka.

Dla wsparcia pracy wątroby można wykorzystywać dietę oraz fosfolipidy sojowe zawarte w wielu suplementach. Niektóre typu zaburzeń dyspeptycznych (niestrawności) wymagać mogą pogłębienia diagnostyki, wdrożenia leczenia specyficznego (leki prokinetyczne, IPP), a nawet leczenia operacyjnego.