Przyczyny marskości wątroby

Nie tylko alkoholizm jest przyczyną marskości wątroby, która występuje głównie u osób, które przez co najmniej 10 lat nałogowo piją alkohol. Powodują go również wirusowe zapalenie wątroby typu C, a nawet cukrzyca i zażywanie niektórych leków.

Myśląc o marskości wątroby, najczęściej zakładamy, że jej przyczyną jest alkoholizm. Tymczasem nie jest to jedyna przyczyna tej trudnej do wyleczenia choroby. Prawdą jest jednak, że rozwija się u ok. 15 proc. nałogowych alkoholików, którzy piją przez co najmniej 10 lat. Alkohol jest bowiem absolutnym blokerem metabolizmu tłuszczów, węglowodanów i białek, co powoduje często nieodwracalne zmiany w wątrobie.

Marskość wątroby powstaje też w związku z wirusowym zapaleniem wątroby typu C. I jest częstsza niż u alkoholików, bo atakuje 20 proc. chorych, u których zaczyna się od przewlekłego zapalenia miąższu wątroby i powodujących zwłóknienia uszkodzeń. WZW typu B również może być przyczyną marskości, ale powoduje ona w tym przypadku mniejsze uszkodzenia. Atakuje jednak najczęściej dzieci, albo osoby o obniżonej odporności. Choroba może też rozwinąć się również u osób, które zmagają się z zaawansowaną niewydolnością prawej komory serca, co przejawia się w zastoju krwi w dolnej części ciała.

Do marskości doprowadzają też choroby metaboliczne. Jej przyczyną mogą być zwłaszcza wtedy, gdy nie są leczone, albo leczenie rozpoczęło się zbyt późno. Z pewnością więc można zaliczyć do nich chorobę Wilsona, hemochromatozę, cukrzycę, a nawet otyłość. Warto pilnować wyników także w przypadku chorób, które charakteryzują się utrudnionym odpływem żółci z wątroby, czyli chelostazą. Zaliczamy do nich jatrogenne uszkodzenie dróg żółciowych, marskość żółciową pierwotną oraz pierwotne stwardniające zapalenia dróg żółciowych. Marskość wątroby wywołać mogą również autoimmunologiczne zapalenia wątroby, a nawet stosowanie niektórych leków. Farmakoterapia metotreksatem, amiodaronem czy izoniazydem jest szczególnie groźna.

Generalnie wątroba jest bardzo narażona na uszkodzenia, bo wydala z organizmu toksyny, jest także częścią układu odpornościowego. Zaskakujące są jednak jej możliwości autonaprawy. W niektórych przypadkach usunięta część wątroby potrafi nawet odrosnąć. Nie zawsze się tak jednak dzieje. Przy marskości wątroby komórki nie odrastają, a w ich miejsce pojawiają się guzki regeneracyjne, które zbudowane są z tkanki łącznej, która rośnie szybko i wypiera prawidłowe komórki. W efekcie zaburzony zostaje także naturalny przepływ krwi i zaczyna się włóknienie dalszej części wątroby. Choroba szybko się rozwija, bo im bardziej postępuje, tym bardziej pozostała – zdrowa – część organu jest obciążona. Dochodzi więc do coraz szybszej degeneracji, która w skrajnych przypadkach kończy się śmiercią w ciągu kilku lat.

Nie dzieje się to jednak bez przyczyny. Zwłóknienie wątroby powstaje w wyniku długotrwałego wpływu niepożądanych czynników. Warto zwrócić uwagę na fakt, że nie trzeba być alkoholikiem, by istotnie zwiększyć ryzyko wystąpienia marskości wątroby. Częste picie alkoholu w niewielkich ilościach także może być zgubne w skutkach. Udowodniono to m.in. we Francji, gdzie wino pije się do większości ciepłych posiłków. Jest tam więcej zachorowań na marskość wątroby, niż w krajach, w których globalnie spożywa się więcej alkoholu, ale picie ma bardziej okazjonalny charakter.

Jedną z najmniej znanych przyczyn jest zakażenie wirusem HCV i HBV. W całej Polsce chorych może być nawet 1,4 mln, bo do zakażenia dochodzi nie tylko poprzez kontakt z krwią chorego, ale także przez stosunki seksualne. Choroba rozwija się najszybciej u osób zarażonych przez oba wirusy. Konieczne jest wtedy zaprzestanie picia alkoholu, palenia papierosów i walka z nadwagą.